गार मासा झेनेंटोडोन कॅन्सीला (Garfish xenentodon cancila)

गार मासा  झेनेंटोडोन कॅन्सीला (Garfish xenentodon cancila)

गार मासा  झेनेंटोडोन कॅन्सीला (Garfish xenentodon cancila) : हा मासा मुख्यतः आशिया खंडातील बारमहि वाहणाऱ्या नदीत आढळतो.  वाहत्या पाण्यांमध्ये आढळणारी एक प्रजाती आहे .याना सध्या भाषेत सुई मासा  सुई नाक गार, कोंकणात  टोळी असे बोलले जाते. सामान्यत: हा मासा संपूर्ण भारत व भारतातील नद्यांमध्ये तसेच कालव्यांमध्ये हि पाहण्यात आला आहे.  आणि तसेच बांगलादेश, नेपाळ, श्रीलंका, म्यानमार आणि थायलंडमध्ये मोठ्या प्रमाणात आढळतो. जास्त प्रमाणात वनस्पती असलेल्या भागात. उथळ शांत प्रवाह  राहणारे अत्यंत अनुकूल शिकारी म्हणून ते पाण्याच्या पृष्ठभागावर लहान मासे आणि कीटक पकडण्यासाठी त्यांचे लांब जबडे व बारीक करवंती सारखे बारीक दात असतात. आणि ते आपले शिकार करता वेळेस अतिशय वेगाने प्रहार करतात .

तापमान: 18 - 30. से
पीएच: 6.0 - 8.0

नर मादी तील फरक :  झेनेंटोडोन कॅन्सीला Garfish xenentodon cancila नरांच्या मागील वरच्या व खालच्या गुदद्वारा मागील पंखांवर काळ्या कडा असतात. आणि ती माध्यम मध्ये नसतात. नवजात नरांमध्ये पाठीवरडोक्याच्या पुढील भागात उभार आलेला दिसून येतो तर जबड्यांचा आणि डोक्याच्या खालच्या भागाला लाल रंगाची  छटा दिसून येते. पोटा काढील पुढचा भाग व डोळ्याच्या आसपासचा भाग सोनेरी रंगाचा पिवळसर दिसून येतो. तोंडाकडून शेपटी पर्यंत हलका निळसरकाळ्या रंगाची पुसत रेघ असते ती निरखून पाहिल्यास दिसून येते व विशिष्ट दिशेकडून पाहिल्यावरच दिसते. कल्या  पासून पोटाकडील मागील भाग पंधरा चंदेरी चमकदार असतो.  सगळे पंख पारदर्शी असतात. पाठीवरील तोंडापासून शेपटी पर्यंतचा संपूर्ण भाग हा पिवळसर तपकिरी असतो.   

गार मासा  झेनेंटोडोन कॅन्सीला (Garfish xenentodon cancila)

झेनेंटोडोन कॅन्सीला Garfish xenentodon cancila: हे मासे जरी शांत पोहताना दिसत असले तरी ते खूप भित्र्या स्वभावाचे असतात. पण ते रागीट व आक्रमक असावेत आस मला वाटत कारण त्यांना जिवंत मासे आवडतात आणि ते उत्तम शिकारी आहेत. खाण्याच्या वेळी ते जोरदार प्रहार करतात व आपल्या शिकार प्राण्याला पळण्याची कोणतीही संधी  देत नाहीत. ते अत्यंत शांत पणे  शरीराची कमी हालचाल करत ते आपल्या शिकार पर्यंत जितक्या जवळ जात येईल तेवढ्या जवळ जातात व अचानक त्यावर हल्ला करतात. हे समूहाने राहतात व इतर जातींन बरोबर हि  राहू शकतात. पर्याय एकाच आहे की त्याच्या बरोबर ठेवण्यात येणारे दुसरे मासे त्यांच्या तोंडाच्या आकारा पेक्षा मोठे असावेत.

खाद्य : नदीत बारीक मासे ,कोळंबी ,पाण्यातील कीटक , शिंपल्यां मधील जीव इत्यादी. मच्छालयत लहान गोल्ड फिश व गप्पी मासे आणि पाण्यातील लहान कीटक, ब्लड वोर्म, गांडूळ, लहान कोळंबी त्यांना खूप आवडतात जेवढा होईल तेवढा जिवंत खाद्य देण आवश्यक आहे. तसेच पर्याय म्हणीन मोठ्या माश्याचे बारीक तुकडे , कोळंबीचे तुकडे फ्रीझ मध्ये ठेऊन त्यांना देऊशलता, कोंबडीचे, बकरी, गाय यांचे मास देऊनये ते पचनास जड असल्यामुळे माश्याला पचन करणे जाड जाते जर त्यांना दिले गेले आणि त्यांनी हे अण्णा खाल्यास त्याच्या शरीरातील काही अवयव निकामी होऊन मासे मरण पावतात.  जिवंत मासे हि खायला देताना ते निजंतुकी करून द्यावेत जसं आपण मच्चालयातून त्यांना खाण्या साठी जरका लहान गोल्ड मासे किंवा गप्पी मासे घेऊन आलो असलो तरी त्यांना घेऊन येत वेळीस जे पाणी आपण घेऊन येतो ते पाणी फेकून द्यावे व त्या माश्यांना आपल्या कंदील वेगळ्या टाकीत ठेवावे व त्यांना कमी प्रमाणातल्या पोटॅशिअम च्या पाण्यात टाकून लगेच चांगल्या पाण्यात घेऊन त्यांच्या शरीराची नीट टेहळणी करावी मग दुसऱ्या दिवशी खायला द्यावे. मच्चालयातील कोणतेही मासे आपल्या घरगुती टाकीत टाकताना हि काळजी घ्यावी त्यामुळे आपल्या माश्याना कोणताही आजार सहसा लागत नाही. 

मच्छालयत ठेवण्याची पद्धत :  झेनेंटोडोन कॅन्सीला Garfish xenentodon cancila मच्छालय किमान 2 फुटपासून ते 6 फुटां पर्यंत  किंवा त्याहून अधिक लांबीची असलेली टाकीची गरज असते. पाण्याची खोली कमी महत्वाचे आहे परंतु 15 इंच पेक्षा कमी नसावी.ही प्रजाती पाण्याच्या पुष्ठ भागात जवळपास राहते. म्हणून तरंगणाऱ्या किंवा पाण्याच्या वरपर्यंत येणाऱ्या वनस्पतीचा वापर करावा. (  कारण वर आलेली वनस्पती त्यांना लपण्याचे नैसर्गिक वातावरण तयार करते व त्यांना उडी मारण्यास कमी जागा भेटते. )  इतर सजावट त्या तुलनेने महत्त्वाचे नाही. परंतु त्यात वाळु टाकू शकता  ज्यामध्ये वनस्पती तसेच काही मोठ्या ड्रिफ्टवुड किंवा झाडाची मूळ ठेऊ शकतात.  टाकी 70 ते 80 टाके भरावी. पूर्ण पाण्याने भरुनये व झाकण पूर्णता बंध असावे. कारण जरा ही जागा रिकामी राहिली तर मासे उडी मारून बाहेर पडत. उत्तम प्रकारचे फिल्टर वापरावे. पाण्याचा दूषिती कारण माश्यांना सहन होत नाही. व फिल्टर वापरल्या मुळे पाण्यात कुत्रीम पाणी वाहत राहत जेणे करून  माश्यांना नैसर्गिक वातावरण निर्माण होते. मी तुम्हाला बाहेरील बाजूस लावणाऱ्या फिल्टर चा वापर करावा असे सुचवेन ( आऊटलेट फिल्टर , बाह्य कॅनिस्टर फिल्टर )  Outlet filter, External Canister Filter. तसेच 25% पाणी दार आठवड्याला बदलणे गरजेचे आहे.  सागरी मीठ जे आपण इतर खाडीच्या किंवा समुद्राच्या माश्यांच्या पाण्यात टाकतो ते याना गरजेचे नसते.  नाही टाकले तरी जमत. 

प्रजनन : मच्छालयत प्रजनन करणे तसे अवघड असते पण काही प्रमाण आहेत कि या माश्याचा प्रजनन मुख्यतः नैसर्गिक वातावरणात दरवर्षी मे ते सप्टेंबर या कालावधीत हे मासे प्रजनन करतात. २३ ते २९ तापमान प्रजनना करीता महत्वाचा असतं. मादी पाण्या खालील वनस्पतीला आपली अंडी लावते अंड्याना चिटकून राहण्यासाठी बाहेरील भागास चिकट चिकटणार पदार्थ असतो.  जो पाण्यातील वनस्पतीला चिटकून राहण्यास मदत करतो ,पाण्याचा प्रवाह जास्त असतो म्हणून . कारण ते वाहत्या पाण्यात अंडी लावतात. माझ्या मते पिल्लाना ऑक्सिजन चे प्रमाण जास्त लागत असावेत म्हणून. मच्छालयात नैसर्गिक वातावरण तयार केले तर कदाचित प्रजनन करणे शक्य आहे.